Γερμανική υποχώρηση: Νέα μέσα και ηπιότεροι όροι στους μηχανισμούς διάσωσης

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Υστερα από 14ωρη διαπραγμάτευση που ολοκληρώθηκε τα ξημερώματα της Παρασκευής, οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν ότι στο εξής η ανακεφαλαιοποίηση του χρηματοπιστωτικού τομέα θα μπορεί να γίνεται με ευρωδάνεια διοχετευόμενα απευθείας στις τράπεζες, τα οποία αφενός δεν θα επιβαρύνουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς των χωρών και αφετέρου δεν θα επιφέρουν, αναγκαστικά, ευρύτερες μνημονιακές δεσμεύσεις.

Η απόφαση ανοίγει παράθυρο για πιο ευέλικτους (και σίγουρα λιγότερο 'τιμωρητικούς') όρους στα πακέτα στήριξης των ευρωπαϊκών χωρών και αποτιμάται ως γερμανική υποχώρηση μπροστά στη συμπαγή στάση Ιταλίας - Ισπανίας υπό τη στήριξη και του προέδρου Ολάντ.

Η σημασία της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης
Μέχρι τώρα, όταν το χρηματοπιστωτικό σύστημα μιας χώρας είχε ανάγκη από ευρωπαϊκά κεφάλαια στήριξης, αυτά έπαιρναν τη μορφή δανείου προς την κυβέρνηση της ενδιαφερόμενης χώρας, η οποία μετά δάνειζε, με τη σειρά της, τις τράπεζές της. Με το που τα ποσά αυτά, όμως, εγγράφοντο στο χρέος των κρατών, οι χρηματαγορές άρχιζαν να ανησυχούν ζητώντας όλο και υψηλότερα επιτόκια για να δανείσουν τα κράτη. Κάποια στιγμή το κόστος δανεισμού γινόταν απαγορευτικό και έτσι η διάσωση μιας τράπεζας κατέληγε σε ποντισμό μιας ολόκληρης οικονομίας.

Πέρα από την τεχνοκρατική της διάσταση όμως, η απόφαση ερμηνεύεται πολιτικά ως νίκη του ιταλο - ισπανικού μετώπου, οι ηγέτες των οποίων υποστήριξαν και χθες, με σθένος απέναντι στη Μέρκελ, ότι παρότι έχουν κάνει ήδη τεράστια βήματα για τη διάσωση των οικονομιών τους, αυτές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν αυξημένα κόστη δανεισμού.

Μέχρι τώρα η μόνιμη επωδός της γερμανικής πλευράς ήταν ότι κάθε είδους βοήθεια πρέπει να είναι αποτέλεσμα σκληρών μεταρρυθμίσεων, διαρθρωτικών αλλαγών και λιτότητας ώστε να κατευναστούν οι αγορές.

Ενδεικτικό είναι το σχόλιο του Guardian: «Υστερα από 14 ώρες πάλης, το ανακοινωθέν των ηγετών ξαναγράφει την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική διάσωσης κατά έναν τρόπο που είναι πιθανό να απαλύνει τους δρακόντειους όρους που συνόδευσαν τα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας τα τελευταία δύο χρόνια».

Ικανοποιημένος ο Μόντι
Σε δηλώσεις του ο Ιταλός πρωθυπουργός δήλωσε ικανοποιημένος για τη συμφωνία χαρακτηρίζοντάς την πολύ σημαντική για το μέλλον της Ένωσης και της ευρωζώνης: «Η ικανοποίηση για την Ιταλία είναι διπλή: τόσο για το περιεχόμενο της συμφωνίας όσο και επειδή ενίσχυσε τη διαδικασία μπλοκάροντας την υιοθέτηση του συμφώνου ανάπτυξης μέχρι να πετύχει επείγοντα μέτρα για τις χώρες που αντιμετωπίζουν χρηματοπιστωτικές δυσκολίες».

Ο Ιταλός πρωθυπουργός παραδέχθηκε πως οι συνομιλίες με τους Ευρωπαίους εταίρους πέρασαν «μια πολύ δύσκολη στιγμή». «Υπήρξαν λίγες εντάσεις», αλλά «αυτό ήταν χρήσιμο», είπε.

«Αν και αναγνωρίζαμε τον εαυτό μας στο σύμφωνο ανάπτυξης, η Ιταλία εξέφρασε μια επιφύλαξη και εμπόδισε την άμεση υιοθέτηση του συμφώνου ανάπτυξης, όπως έκανε στη συνέχεια και η Ισπανία», εξήγησε.

Μέρκελ: Η φόρμουλα δεν αλλάζει
Ο Μόντι δεν κέρδισε τα πάντα, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε στους δημοσιογράφους απηχώντας εν πολλοίς τις απόψεις του Βερολίνου. «Η Ιταλία ήθελε άμεση αγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Και ήθελαν και μια διασφάλιση επιτοκίου. Ούτε αυτό θα συμβεί».

Οσο για την Αγκελα Μέρκελ, η πρώτη της αντίδραση, όπως σχολιάζουν οι Fianancial Times, έγινε για να πείσει ότι υπήρξε καμία συνθηκολόγηση: «Η φόρμουλα δεν αλλάζει» είπε στους δημοσιογράφους προσερχόμενη στη 2^ημέρα εργασιών της Συνόδου. «Νομίζω ότι πήραμε μερικές σημαντικές αποφάσεις, αλλά παραμένουμε στη φιλοσοφία μας: 'καμία βοήθεια χωρίς αποτέλεσμα'.

Και θύμισε ότι θα υπάρχουν όροι για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω των μηχανισμών στήριξης τονίζοντας ότι «οι χώρες θα πρέπει να πληρούν πρώτα κάποιες προϋποθέσεις τις οποίες θα ελέγχει η τρόικα».

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βανΡομπάι, χαρακτήρισε «τομή» την απόφαση για απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, επισημαίνοντας ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν ότι ευρωπαϊκές χώρες που ακολουθούν πιστά τους δημοσιονομικούς κανόνες θα μπορούν να αιτούνται βοήθειας χωρίς τους σκληρούς όρους που συνόδευαν προηγούμενα πακέτα διάσωσης, ως αναγνώριση των προσπαθειών που καταβάλουν οι χώρες αυτές για την εξυγίανση των ελλειμμάτων τους.

«Δίνουμε ευκαιρίες σε συνεπείς χώρες να χρησιμοποιούν τα εργαλεία του EFSF και του ESM ώστε να καθησυχάζουν τις αγορές», σημείωσε ο Ρομπάι.

Επιπλέον, στις αποφάσεις της Συνόδου, όπως ανακοίνωσε ο κ. Ρομπάι, βρίσκεται η συμφωνία των ηγετών για ενίσχυση της οικονομικής και νομισματικής ενοποίησης με έναν οδικό χάρτη, η επεξεργασία του οποίου θα γίνει τους προσεχείς μήνες. «Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας θα εργαστούμε σε στενή συνεργασία με τα κράτη και θα συμβουλευθούμε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς», ανέφερε ο κ. Ρομπάι.

Νωρίτερα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είχε ανακοινώσει ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν επίσης σε ένα αναπτυξιακό πακέτο με άμεσα μέτρα συνολικού ύψους 120 δισ. ευρώ. Αποφασίστηκε επίσης η κεφαλαιακή ενίσχυση κατά 10 δισ. ευρώ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ΕΤΕπ.

Η ΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΗΓΕΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ
Επιβεβαιώνουμε ότι είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσει ο φαύλος κύκλος τραπεζών και δημοσίου χρέους. Η Επιτροπή θα υποβάλει σύντομα προτάσεις δυνάμει του άρθρου 127,
παράγραφος 6, για ενιαίο εποπτικό μηχανισμό.

Ζητούμε από το Συμβούλιο να μελετήσει κατεπειγόντως αυτές τις προτάσεις μέχρι το τέλος του 2012. Αφ' ότου θεσπισθεί αποτελεσματικός ενιαίος εποπτικός μηχανισμός για τις τράπεζες στην ευρωζώνη, στον οποίον θα συμμετέχει και η ΕΚΤ, ο ΕΜΣ θα μπορούσε, κατόπιν αποφάσεως, να έχει τη δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Αυτό θα υπόκειται στις κατάλληλες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων η συμμόρφωση προς τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες θα είναι συγκεκριμένες για κάθε ίδρυμα, τομέα ή οικονομία, και θα διατυπωθούν τυπικά σε μνημόνιο συμφωνίας.

To Eurogroup θα εξετάσει την κατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα της Ιρλανδίας με στόχο να βελτιωθεί περαιτέρω η βιωσιμότητα του προγράμματος προσαρμογής που σημειώνει καλές επιδόσεις. Παρόμοιες περιπτώσεις θα αντιμετωπισθούν αναλόγως.

Ζητούμε την ταχεία σύναψη του μνημονίου συμφωνίας που συνδέεται με την παροχή οικονομικής στήριξης προς την Ισπανία για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού της τομέα. Επιβεβαιώνουμε ότι η χρηματοδοτική συνδρομή θα παρασχεθεί από το ΕΤΧΣ μέχρις ότου καταστεί διαθέσιμος ο ΕΜΣ και ότι εν συνεχεία θα μεταφερθεί στον ΕΜΣ, χωρίς καθεστώς προτεραιότητας.

Επιβεβαιώνουμε την ισχυρή δέσμευσή μας να πράξουμε παν αναγκαίον για να διασφαλίσουμε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ευρωζώνης, χρησιμοποιώντας ειδικότερα τα υφιστάμενα μέσα ΕΤΧΣ/ΕΜΣ με ευέλικτο και αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να σταθεροποιηθούν οι αγορές των κρατών μελών που τηρούν τις ανά χώρα συστάσεις και τις λοιπές δεσμεύσεις τους, περιλαμβανομένων των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων, δυνάμει του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών. Οι όροι αυτοί θα πρέπει να αποτυπωθούν σε μνημόνιο συμφωνίας.

Εκφράζουμε ικανοποίηση για το γεγονός ότι η ΕΚΤ συμφώνησε να διεκπεραιώνει για λογαριασμό του ΕΤΧΣ/ΕΜΣ πράξεις της αγοράς αποτελεσματικά και αποδοτικά.

Αναθέτουμε στo Εurogroup να εφαρμόσει αυτές τις αποφάσεις μέχρι τις 9 Ιουλίου 2012.