Η περιορισμένη συμμετοχή, στο επίπεδο των Ευρωεκλογών του 2009, είναι το βασικό χαρακτηριστικό του πρώτου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών. Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ ερίζουν για το μήνυμα της κάλπης, η οποία τους δίνει με σιγουριά από πέντε περιφέρειες. Σε άλλες τρεις περιφέρειες -την Ανατολική Μακεδονία Θράκη, την Πελοπόννησο και το Βόρειο Αιγαίο- διαδραματίζεται εκλογικό «θρίλερ».
Η συνολική αποχή κινήθηκε στο επίπεδο του 40%, φθάνοντας στην Αθήνα το 58%, στη Θεσσαλονίκη το 46,9%, στον Πειραιά το 56,5%, στην Πάτρα το 39,4% και στο Ηράκλειο Κρήτης το 36,3%. Η μεγαλύτερη αποχή καταγράφτηκε στις Πρέσπες με ποσοστό 76,15%. Ακολουθεί η Νίσηρος με 75%, ο Άγιος Ευστράτιος με 73%, η Ιθάκη με 68,48%, η Λήμνος με 67,77%, τα Κύθηρα με 65,81%, η Σύμη με 65,56%, Σέρβια-Βελβεντός με 63,75% και η Φλώρινα με 61%.
Το Λευκό/Ακυρο έφτανε στις Περιφερειακές εκλογές το 9% και στις δημοτικές το 5,37%.
Εκτός από τη μεγάλη αποχή, το άλλο χαρακτηριστικό στοιχείο, ως προς τη συνολική εικόνα, είναι η πτώση του δικομματισμού σε ποσοστά περί το 66% με 67%. Εάν αθροιστεί το ποσοστό των υποψηφίων που στήριξε το ΠΑΣΟΚ, σε σύγκριση με το αντίστοιχο της ΝΔ, το κυβερνών κόμμα προηγείται με 2,5%-3%. Από τα υπόλοιπα κόμματα, σημαντική άνοδο είχε το ΚΚΕ, που αθροίζει διψήφιο ποσοστό.
Στη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, η «έκπληξη» του Γιάννη Δημαρά, όπως προοιωνίζονταν οι δημοσκοπήσεις, δεν επαληθεύτηκε. Ο κ. Δημαράς ήρθε τρίτος και ανακοίνωσε ότι από την 1η Ιανουαρίου παραιτείται από βουλευτής. Τη θέση του στο Κοινοβούλιο θα πάρει ο Στέφανος Τζουμάκας.
Στην Κρήτη και στο Νότιο Αιγαίο, οι υποψήφιοι που στηρίζει το ΠΑΣΟΚ προηγούνται. «Θρίλερ» εδώ υπάρχει για το εάν θα υπάρξει δεύτερος γύρος, καθώς ο Στ.Αρναουτάκης στην Κρήτη και ο Ι.Μαχαιρίδης στο Νότιο Αιγαίο μπορεί να συγκεντρώσουν 50%.
Σημειώνεται ότι στην Κρήτη, δεύτερος έρχεται ο υποψήφιος περιφερειάρχης που στήριξε η Ντόρα Μπακογιάννη, ο κ. Δ.Γιαννουλάκης και τρίτος ο υποψήφιος της ΝΔ κ. Γ.Πλακιωτάκης.
Το ΠΑΣΟΚ, επίσης, κερδίζει την Αττική, τη Δυτική Ελλάδα, τη Στερεά και την Πελοπόννησο, όπου ενδέχεται να υπάρξει ντέρμπι στο δεύτερο γύρο μεταξύ των Π.Τατούλη και Δ.Δράκου.
Από την άλλη πλευρά, η ΝΔ έχει καθαρό προβάδισμα στην Κεντρική Μακεδονία, όπου ο Π.Ψωμιάδης συγκεντρώνει ένα ποσοστό της τάξεως του 43% έναντι 31% του κύριου αντιπάλου του Μ.Μπόλαρη. Επίσης, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης προηγείται στη Δυτική Μακεδονία, τη Θεσσαλία και την Ήπειρο.
Αντιθέτως, σε ντέρμπι, τουλάχιστον για την επικράτηση, εξελίσσονται οι εκλογές στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, στο Βόρειο Αιγαίο και την Πελοπόννησο.
Συγκεκριμένα, στην πρώτη περιφέρεια γίνεται μάχη στήθος με στήθος, καθώς ο κ. Γιαννακίδης (υποστηρίζεται από το ΠΑΣΟΚ) προηγείται με 41,64% και ακολουθεί ο κ.Παυλίδης (υποστηρίζεται από τη ΝΔ) με 41,36%. Στο Βόρειο Αιγαίο υπάρχει μία μικρή ανατροπή στην αρχική εκτίμηση της Singular Logic με τον Παύλο Βογιατζή (ΝΔ-ΛΑΟΣ) να προηγείται με 37,82% ακολουθούμενος από τον Αθανάσιο Γιακαλή που συγκεντρώνει 35,96%. Επίσης, στην περιφέρεια Πελοποννήσου, ο Πέτρος Τατούλης (ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ) συγκεντρώνει 42,21% έναντι του Δημήτρη Δράκου (ΝΔ) που λαμβάνει 40,51%.
Στα Ιόνια Νησιά, τέλος, προηγείται η Νέα Δημοκρατία, αλλά το ΠΑΣΟΚ είχε δύο υποψηφίους. Η μάχη στο β’ γύρο αναμένεται αμφίρροπη.
Στο Δήμο Αθηναίων ο Νικήτας Κακλαμάνης έλαβε ποσοστό μικρότερο του αναμενόμενου (περίπου 35%). Ακολουθεί ο Γ.Καμίνης (28,5%) και ο Ν.Σοφιανός (13%). Έκπληξη εδώ ο ανεξάρτητος υποψήφιος Γ.Αμυράς με ποσοστό περίπου 7,5%. Σημειωτέον ότι στο δημοτικό συμβούλιο εκλέγεται ο Ν.Μιχαλολιάκος της «Ελληνικής Αυγής» (Χρυσή Αυγή) με 5,4%. Σε εκλογικά τμήματα του Αγίου Παντελεήμονα η Χρυσή Αυγή συγκεντρώνει διψήφιο ποσοστό.
Στον Πειραιά ο Γ.Μίχας (ΠΑΣΟΚ) προηγείται με επτά ποσοστιαίες μονάδες του αντιπάλου του Β.Μιχαλολιάκου (ΝΔ) και ακολουθεί ο Π.Μαντούβαλος με 19%. Στη Θεσσαλονίκη, ο Κ.Γκιουλέκας (ΝΔ) προηγείται με 38% έναντι του Γ.Μπουτάρη (33%). Στην Πάτρα, Δ.Κατσικόπουλος (ΠΑΣΟΚ) συγκεντρώνει 35% έναντι του Γ.Δημαρά 21%.
Διαφορετικές εκτιμήσεις
Tην απόφασή του να μην προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές, αλλά να συνεχίσει την εθνική -όπως τη χαρακτήρισε- προσπάθεια για τη σωτηρία της χώρας ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, σε δήλωσή του από το Μέγαρο Μαξίμου. Όπως είπε ο κ. Γ.Παπανδρέου, η εντολή για την αλλαγή που έδωσε ο λαός στο ΠΑΣΟΚ πριν από ένα χρόνο επιβεβαιώθηκε και μέσα από τις αυτοδιοικητικές εκλογές της Κυριακής. Ο πρωθυπουργός εξέφρασε τον προβληματισμό του για τα μεγάλα ποσοστά αποχής και έστειλε ένα μήνυμα σε όσους συνειδητά απείχαν, λέγοντας ότι «η συμμετοχή είναι προϋπόθεση για να φτιάξουμε μια καλύτερη Ελλάδα».
«Το εκβιαστικό δίλημμα του πρωθυπουργού δεν κατάφερε να δώσει στο ΠΑΣΟΚ τη λευκή επιταγή που ζητούσε» δήλωσε ο Αντώνης Σαμαράς, σχολιάζοντας το αποτέλεσμα των εκλογών. Η «αναγεννημένη ΝΔ μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες πέτυχε τους στόχους της» και πέτυχε, όπως είπε, πρωτοφανή για κόμμα στην αντιπολίτευση «ολική επαναφορά», γεγονός το οποίο μετέφρασε ως ξεκάθαρη αποδοκιμασία της πολιτικής του μνημονίου και όσων το στήριξαν.
Η Αλέκα Παπαρήγα δήλωσε δικαιωμένη για το εκλογικό αποτέλεσμα και τόνισε πως ο πρωθυπουργός δεν πήρε το μήνυμα των εκλογών. Η γγ του ΚΚΕ, τόνισε πως το κόμμα της, που έδωσε πολιτικό χαρακτήρα στην εκλογική μάχη, «μπορεί να προσεγγίσει το 12%» σε πανελλαδικό επίπεδο και ζήτησε στο δεύτερο γύρο να καταψηφιστούν οι υποψήφιοι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.
Ο Γιώργος Καρατζαφέρης αναφέρθηκε στην ανάγκη εθνικής συνεννόησης, λέγοντας ότι είναι ώρα για περισσότερη υπευθυνότητα και λιγότερη αντιπαλότητα. Ο αρχηγός του ΛΑΟΣ εκτίμησε πως το ΠΑΣΟΚ παραμένει πρώτη δύναμη αλλά καίρια τραυματισμένο, ότι η ΝΔ δεν έπιασε «τα ποσοστά ήττας του 2009», το δε δικό του κόμμα διατήρησε τις δυνάμεις του ή τις αύξησε σε ορισμένες περιφέρειες και, επί της ουσίας, κάλεσε τη ΝΔ σε συνεργασία στο άμεσο μέλλον.
Ο Αλέξης Τσίπρας κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι συνεχίζει την πολιτική του μνημονίου, χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση, ενώ είδε πίσω από το αποτέλεσμα των εκλογών «σημαντική ήττα συνολικά του δικομματισμού» και αποτίμησε ως θετική την παρουσία της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
