Sunday 29 April 2007

ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ή ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ;

Διάβασα ένα "ρεπορτάζ" του κατά τα άλλα εξαιρετικού Απόστολου Διαμαντή και με τίτλο "ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ TV", ο οποίος γράφει:

Όποιος παρακολούθησε την ημερίδα για τη σχέση ΜΜΕ και πολιτισμού, δεν είχε παρά μία επιλογή γυρνώντας σπίτι: να πετάξει τη συσκευή του! Η ημερίδα της ΕΣΗΕΑ περί της σχέσης μέσων μαζικής ενημέρωσης και πολιτισμού είχε μια πρωτοτυπία: τη μαζική επίθεση γνωστών δημοσιογράφων των πολιτιστικών ενθέτων εναντίον της τηλεόρασης, ως καταστροφέα του πολιτισμού! Αυτή η πραγματικά ενδιαφέρουσα άποψη, το ότι δηλαδή η τηλεόραση σκοτώνει τον πολιτισμό, αναπτύχθηκε τόσο διεξοδικά από τους ομιλητές, που όποιος παρακολούθησε όσα λέχθηκαν στην ημερίδα δεν θα πρέπει να είχε άλλη επιλογή, από το να κλείσει οριστικά την οθόνη του. Ας σταχυολογήσουμε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα από αυτήν την κριτική: «Τι είναι το δελτίο ειδήσεων των 8; Το πετράδι του τηλεοπτικού στέμματος. Η τηλεόραση είναι η χωματερή των πολιτιστικών προϊόντων» (Μαριάννα Τζιαντζή). «Η τηλεόραση είναι ο πολτός του life style. Είναι ο πόλεμος των άστρων και φταίνε οι δημοσιογράφοι γι' αυτόν τον τηλεοπτικό σκουπιδότοπο» (Αριστούλα Ελληνούδη). «Η τηλεόραση είναι ο θίασος που προσφέρει καθημερινά νέο έργο» (Ρένα Θεολογίδου). «Πόλεις, πολίτης, πολιτισμός, πόλισμαν. Η CIA έχει διεισδύσει στο χώρο» (Περικλής Κοροβέσης).

ΤΙ ΕΙΝΑΙ, ΑΛΗΘΕΙΑ, αυτός ο πολιτισμός τον οποίο σκοτώνει η τηλεόραση; Ο γάλλος Φιλίπ Ντουστ Μπλαζί, υπουργός του Σιράκ, είπε κάποτε πως «μοιάζει ο πολιτισμός με την εθνική οδό: κανείς δεν τολμάει να μπει στο αντίθετο ρεύμα». Πολιτισμός, δηλαδή, είναι, υπ' αυτήν την έννοια, όλες οι κυρίαρχες ιδέες περί τέχνης και γραμμάτων. Η κατεστημένη, δηλαδή, πνευματική τάξη, των μορφωμένων ανθρώπων. Επομένως, κινείται εξ ορισμού σε αντίθετη λογική με την τηλεόραση. Η οποία είναι η τάξη του μέσου ανθρώπου, όχι της πνευματικής ελίτ. Αρα, τηλεόραση και πολιτισμός δεν πάνε μαζί.

Υπάρχει, λοιπόν, βαθύ μίσος μεταξύ τους. Πιάνω κουβέντα με τη Μικέλα Χαρτουλάρη των «Νέων», που μου δίνει τη δική της εξήγηση, εδώ, στην ημερίδα της ΕΣΗΕΑ: «Το πρόβλημα δεν είναι η τηλεόραση. Είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια το πολιτιστικό προϊόν έγινε μαζικό προϊόν, έχει απλωθεί. Αφορά τον πολύ κόσμο. Επομένως, θα πρέπει οι εφημερίδες και τα κανάλια να επεξεργαστούν νέες ιδέες. Εμείς στην Ελλάδα αρκούμαστε ακόμη σε μάλλον απλοϊκές μορφές, σε στήλες που απευθύνονται σε εξειδικευμένο κοινό. Η κατάσταση, όμως, είναι δυναμική. Πολιτισμός δεν είναι η κριτική βιβλίου ή δίσκου μόνον. Είναι να παρεμβαίνεις πάνω στην καθημερινή ζωή».

Να παρεμβαίνεις, σωστό είναι αυτό. Η τηλεόραση δεν παρεμβαίνει; Φυσικά. Άρα, παράγει πολιτιστικό προϊόν. Όλες αυτές οι κωμικές σειρές των ιδιωτικών καναλιών δεν παράγουν πολιτισμό; Δεν έχουν αντικαταστήσει τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο; Οι ειδήσεις δεν είναι το τηλεοπτικό καφενείο; Είναι. Επομένως;

ΕΠΟΜΕΝΩΣ, ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ μάλλον βρίσκεται στο γούστο. Για μια ειδική πνευματική τάξη (των ελλήνων δημοσιογράφων), ωστόσο, όλο το λαϊκό προφίλ της ελληνικής τηλεόρασης είναι καταδικαστέο.

Ωραία τα γράφει ο κ. Διαμαντής. Αλλά, τουλάχιστον στον τομέα του πολιτισμού και σε ορισμένους από τους δημοσιογράφους που ασχολούνται με τα πολιτιστικά, ας μου επιτραπεί να πω ότι προτιμότερη είναι η τηλεόραση με τα σκουπίδια της! Προτιμώ να ψάχνω μέσα στα σκουπίδια - που είναι σκουπίδια - παρά να κάνω τον εστέτ ανατρέχοντας στις εξυπνάδες, ας πούμε, της κυρίας Χαρτουλάρη και στη διατεταγμένη πρόταση για το ποιοι είναι λογοτέχνες και ποιοι δεν είναι. Όλοι ξέρουν ότι οι δημοσιογράφοι που εργάζονται στις 3-4 μεγάλες εφημερίδες έχουν κάποιους που λέγονται "κριτικοί", οι οποίοι κρατούν τσεκούρι και τσεκουρώνουν ή αποθεώνουν!
Δηλαδή, χρειάστηκε μια ημερίδα για να καταλάβουν ότι οι άνθρωποι που κουλαντρίζουν σήμερα την τηλεόραση ενδιαφέρονται μονάχα για τα σκουπίδια; Δεν θα φιλολογήσω και πολύ, αλλά μόνο θα πω ότι η τηλεόραση ως "μέσο" είναι ένα σπουδαίο τεχνολογικό επίτευγμα του ανθρώπινου μυαλού. Απλώς τα προβλήματα αρχίζουν από τον τρόπο χρήσης...
Και για να επανέλθω: δηλαδή, οι δημοσιογράφοι που καθοδηγούν το αναγνωστικό κοινό για το καλό βιβλίο, το ποιοτικό βιβλίο κ.λπ., κάνουν καλά τη δουλειά τους; Η συζήτηση μου θύμισε εκείνο που λένε όταν ο τσοπάνης έβαλε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα! Δεν είναι αναμάρτητοι οι δημοσιογράφοι που χαράσσουν κατευθύνσεις στο λογοτεχνικό ορίζοντα ή προκρίνουν κάποιους ή κάποιες για βραβεία, διαφημίζουν με τον τρόπο τους τα βιβλία συγκεκριμένων εκδοτικών οίκων και προωθούν συγκεκριμένους λογοτέχνες. Είναι κάποια κυκλώματα που δεν είναι πλέον άγνωστα αλλά ποιος έχει όρεξη να ασχληθεί μαζί τους; Το ενδιαφέρον μας αρχίζει από τη στιγμή που υπεισέρχεται ο παράγων "κράτος" και μοιράζονται εκατομμύρια...
Είπα ότι φταίνε οι άνθρωποι που κουλαντρίζουν την τηλεόραση, δηλαδή οι καναλάρχες που θέλουν τηλεθέαση πάση θυσία, αλλά είναι και οι δημοσιογράφοι που τους υπηρετούν. Να μην αναφέρω ονόματα. Απλώς θα δείτε τα προγράμματα, ποιοι κάνουν τις πρωινές μπούρδες με καλημέρες, καλησπέρες, καφέδες και πορτοκαλάδες, ποιοι λένε τις ειδήσεις και τις σχολιάζουν...

No comments: